معراج آیات

یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لِمَ تَکْفُرُونَ بِآیَاتِ اللّهِ وَأَنتُمْ تَشْهَدُونَ (آل عمران ـ 70)

اى اهل کتاب چرا به آیات خدا کفر مى ‏ورزید با آنکه خود [به درستى آن] گواهى مى ‏دهید.

ظاهراً این آیه به بشارت ‏هایى نظر دارد که اهل کتاب در تورات و انجیل درباره حضرت محمد صلى اللَّه علیه و آله خوانده بودند، ولى به خاطر حفظ موقعیّت اجتماعى و منافع مادّى، همه‏ى آن نشانه‏ هاى الهى را نادیده گرفتند.

پیام ‏های آیه:

1ـ سوال از وجدان، بهترین راه دعوت است. «لِمَ تَکْفُرُونَ ...»

2ـ دانستن تنها کفایت نمى ‏کند، پذیرفتن نیز لازم است. «تَکْفُرُونَ»، «تَشْهَدُونَ»

یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ (آل عمران ـ 71)

اى اهل کتاب چرا حق را به باطل در مى ‏آمیزید و حقیقت را کتمان مى ‏کنید با اینکه خود مى ‏دانید.

پیام ‏های آیه:

1ـ تلبیس، مشتبه کردن و کتمان حق، دو اهرم نیرومند دشمن براى ایجاد انحراف‏ در بین مومنان است.

در دو آیه قبل فرمود: «یُضِلُّونَکُمْ ...» در این آیه مى‏ فرماید: «تَلْبِسُونَ»، «تَکْتُمُونَ»

2ـ کتمان حقّ، حرام و اظهار آن واجب است. «تَکْتُمُونَ الْحَقَّ ...»

تفسیر اجمالی این دو آیه: چرا کتمان حق مى‏ کنید؟

در ادامه گفتگو درباره فعالیت هاى تخریبى اهل کتاب، در این دو آیه روى سخن را به آنان کرده و به خاطر کتمان حق و عدم تسلیم در برابر آن آنها را شدیداً مورد سرزنش قرار مى‏ دهد: نخست مى‏ فرماید: "اى اهل کتاب! چرا به آیات خدا کافر مى‏ شوید در حالى که (به صحت و صدق آن) گواهى مى‏ دهید" (یا أَهْلَ الْکِتابِ لِمَ تَکْفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ وَ أَنْتُمْ تَشْهَدُونَ) (جمله "تشهدون" به معنى علم و آگاهى است- همانگونه که در مجمع البیان و غیر آن آمده است- این علم و آگاهى از ذکر اوصاف پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در تورات و انجیل سرچشمه مى ‏گرفت، ولى بعضى گفته‏اند منظور از آن علم و آگاهى به کفایت معجزات براى اثبات نبوت پیامبر اسلام است و بعضى گفته‏اند منظور این است که شما در ظاهر انکار مى‏ کنید ولى در جلسات خصوصى شهادت به صدق دعوت پیامبر صلی الله و علیه وآله و حقانیت او مى‏ دهید.)

شما نشانه ‏هاى پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله را در تورات و انجیل خوانده‏اید و نسبت به‏ آن آگاهى دارید، چرا راه انکار را در پیش مى‏ گیرید؟

در آیه دوم بار دیگر آنها را مخاطب ساخته، مى‏گوید: "اى اهل کتاب! چرا حق را با باطل مى‏ آمیزید و مشتبه مى‏ کنید؟ (تا مردم را به گمراهى بکشانید و خودتان نیز گمراه شوید) و چرا حق را پنهان مى ‏دارید در حالى که مى ‏دانید؟" (یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ)

در حقیقت در آیه قبل آنها را به انحراف از راه حق که با علم و آگاهى صورت مى‏ گرفته مواخذه مى‏ کند، و در آیه دوم به منحرف ساختن دیگران.

در واقع یکى از کارهاى آنها این بود که حق را به باطل خلط کرده و همه را در لباس دین به خورد مردم مى‏ دادند چنان که فرموده: یَکْتُبُونَ الْکِتابَ بِأَیْدِیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هذا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ بقره/ 79 یا آل عمران/ 78، و احکامى از خود جعل می کردند، مثلاً در تورات آمده: «پیامبرى را بر ایشان از میان برادران ایشان (فرزندان اسماعیل) مثل تو مبعوث خواهم کرد و کلام خود را به دهانش خواهم گذاشت و هر آنچه به او امر فرمایم به ایشان خواهد گفت و هر که سخنان مرا که او به اسم من گوید نشنود من از او مطالبه خواهم کرد.» (سفر تثنیه: فصل 18 آیه 18)

این گونه کلمات را که گواه روشن بر رسالت پیامبر اسلام است به معانى دیگر حمل مى ‏کردند یا مثلاً شواهدى را که در انجیل یوحنّا درباره رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله ذکر شده به «جبرئیل» تأویل مى ‏کردند (انجیل یوحنا باب چهاردهم بند 17- 26- 30 باب پانزدهم بند 26، باب شانزدهم آیه 7 و 13) اینها خود مصداق خلط حق به باطل و کتمان حق هستند، على هذا تَکْتُمُونَ الْحَقَّ نتیجه «تلبسون» است و یا مراد از وَ تَکْتُمُونَ الْحَقَّ شواهد و چیزهایى است که رأساً کتمان مى‏ کردند، اشکال کار در آن بود که این کارها را دانسته و از روى عمد انجام مى‏دادند. (وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ)

در حال حاضر نیز بسیارى از تحریف‏ گران، با نام اسلام‏ شناس، مستشرق، مورّخ و جهانگرد، در کتاب‏ ها و ثبت مکان‏ ها و زمان ‏هاى تاریخى تصرّف کردند و در دائرة المعارف ‏ها به عنوان محقّق چنان سیمایى از اسلام ترسیم کردند که خواننده به فکر ایمان و تأمّل در عقاید اسلامى نیفتد.

بحث لغوی:

1ـ تلبسون: لبس (به فتح- ل) به معنى خلط و مشتبه کردن است.

2ـ امام صادق علیه السلام درباره‏ى «وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ» فرمودند: یعنى اهل کتاب به صفات ذکر شده براى پیامبر در تورات آگاهند، (ولى آن را کتمان مى‏ کنند) (تفسیر قمى، ج 1، ص 105)

3ـ مراد از «تشهدون» شهادت قلبى و دانستن است.

آمنه اسفندیاری                  

کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث